Մայրենի

Տևողությունը՝ նոյեմբերի 1-30-ը

Մասնակիցներ՝ Միջին դպրոցի սովորողներ

Նպատակը՝ ծանոթանալ Մխիթար Սեբաստացուն և մխիթարյանների գործունեությանը, պատմել իրենց մասին որպես սեբաստացի:

Հարցադրումներ՝

Ներկայանում եմ….
Ինչքանով եմ ես սեբաստացի:
Իմ ընտանիքի սեբաստացիները:
Սեբաստացի լինել, նշանակում է….
Կրթահամալիրի հրաշալիքները:
Սեբաստացիական իմ սիրելի անկյունը:
Սեբաստացիական իմ ճանապարհը:
Ե՞րբ է առաջին անգամ նշվել Հարիսայի տոնը, և ինչու Հարիսայի:
Ինչպես եմ պատրաստվում Կրթահամալիրի տոնին:

Վերը նշված հարցադրումներով գրել պատումներ:


Հին ու նոր սեբաստացիներ:
Սովորողները ներկայացնում  են իրենց ընտանիքի սեբաստացիներին` սովորող, աշխատող` հին և նոր, հարցազրույցներ վերցնում, ֆիլմեր պատրաստում:

Սեբաստացիական արխիվային ալբոմ:

07.11.2024

1. Տրված արմատներով բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր՝ դրանք դնելով նոր բառերի սկզբում, մեջտեղում և վերջում:

Բույս, թույն, հույս, սենյակ:

Բույս – բուսական – բուսակեր — անբույս

Թույն — թունավոր- անթույն

Հույս — հուսահատվել — անհուսալի — անհույս

Սենյակ — հյուրասենյակ — սենեկապետ — միջսենյակային

2.Կետերի փոխարեն մի այնպիսի արմատ գրի՛ր, որ և՛ կետերից աջ գրված բառի հետ բարդ բառ կազմի, և՛ կետերից ձախ գրված բառի հետ:

Օրինակ՝

խիճ, …, գրել — խիճ, նկար, գրել — խճանկար, նկարագրել:

Շագանակ, գույն, թափ, ծաղիկ, զարդ, քար, հինգ, անկյուն, չափ, խաչ, քար, սիրտ, քանդակ, գործ, ընկեր, ավազակ, խումբ, պետ, բառ, շխթայակապ, կապ, վրեժ, խնդիր, գիրք:

3.Բառերն ածանցների օգնությամբ այնպես փոխի՛ր, որ անձ ցույց տան: Թվի՛ր այն ածանցները, որոնց օգնությամբ անձ ցույց տվող բառեր ստացար:

Ա. Երգել, ուսուցանել, նկարել, գործել, բնակվել, հսկել, լողալ, վարել, հաճախել, գնել, որսալ, պահել, սուտ ասել, իշխել, վեպ ասել, այցելել, վրեժ առնել, երկրպագել:

Երգել-երգիչ

Ուսուցանել-ուսուցիչ

նկարել-նկարիչ

գործել-գործիչ

բնակվել-բնակիչ

հսկել-հսկիչ

լողալ-լողորդ

վարել-վարորդ

հաճախել-հաճախորդ

գնել-գնորդ

որսալ-որսորդ

պահել-պահակ

սուտ ասել- սուտասան

իշխել-իշխան

վեպ ասել-վիպասան

Այցելել-այցելու

Վրեժ առնել-վրիժառու

երկրպագել-երկրպագու

Անձ ցույց տվող բառեր ստացա -իչ, -որդ, -ու, -ասան, -ակ ածանցների օգնությամբ։

Բ. Հունձ, ուղի, թագ, զեն(ք). դատ, ձի, այգի, հնոց, ջրաղաց, խանութ, նախիր, ուղտ, պարտեզ, էշ:

Հունձ-հնձվոր

ուղի-ուղեվոր

թագ-թագավոր

Զենք-զինվոր

դատ-դատավոր

ձի-ձիավոր

այգի-այգեպան

հնոց-հնոցապան

ջրաղաց-ջրաղացպան

խանութ-խանութպան

նախիր-նախրապան

ուղտ-ուղտապան

պարտեզ-պարտիզպան

Անձ ցույց տվող բառեր ստացա -վոր, -պան, -ավոր ածանցների օգնությամբ։

4.Տրված բառերից նոր բառեր կազմի՛րական կամային ածանցներով:

Օրինակ՝

մանուկ — մանկական:

Լեռն, քաղաք, անձրև, բարեկամ, շուն, անձ(ն), զինվոր, ցամաք, ծնունդ, տուն, անապատ, դև, դյուցազն, աղաչ(ել), հրեշտակ, ստրուկ, պետ, տոհմ, հանրապետ(ություն), խորհուրդ:

լեռն-լեռնային

քաղաք-քաղաքային

անձրև-անձրևային

բարեկամ-բարեկամական

շուն-շնային

անձն-անձնական

զինվոր-զինվորական

ցամաք-ցամաքային

ծնունդ-ծննդական

տուն-տնական

անապատ-անապատային

դև-դևային

դյուցազուն-դյութազնական

հրեշտակ-հրեշտակային

ստրուկ-ստրկական

պետ-պետական

տոհմ-տոհմական

հանրապետություն-հանրապետական

խորհուրդ-խորհրդական

5.Տրված բառերից նոր բառեր կազմի՛րոց (-նոց, —անոց) ածանցով:

ա) Ծաղիկ, հյուր, ավազակ, մեղու:

ծաղիկ-ծաղկանոց

հյուր-հյուրանոց

ավազակ-ավազականոց

մեղու-մեղվանոց

բ) վիզ, գոգ, ձեռ, մատ:

վիզ-վզնոց

գոգ-գոգնոց

ձեռ-ձեռնոց

մատ-մատնոց

զ) Կապել, խարտել, սփռել:

կապել-կապոց

խարտել-խարտոց

սփռել-սփռոց

դ) (Քսան) դրամ, (հինգ) կիլոգրամ, (երեք) մետր:

քսան դրամ-քսան դրամանոց

հինգ կիլոգրամ-հինգ կիլոգրամանոց

երեք մետր-երեք մետրանոց

ե) Խշշալ, մռնչալ, զռռալ, ոռնալ, հալհլել:

խշշալ-խշշոց

մռնչալ-մռնչոց

զռռալ-զռռոց

ոռնալ-ոռնոց

հալհլել-հալհլոց

6.Առաջին շարքի յուրաքանչյուր բառ հնարավոր բոլոր ձևերով բաղադրի՛ր (բադադրալ բառեր կազմիր) երկրորդ շարքի ածանցների հետ:

Ա. Հյուսիս, լեզու, հայր, դրախտ, տոն, նկարիչ, մեղ(ք), հարս(ն), քն(ի)ն, օտար, բազում, բն(ական), հան(ել), հաս(նել), դր (դնել), շահ(ել), պահ(ել):

Բ. Ույթ, ածո, ական, ային, անի, (ա)բար, ոտի, (ա)վոր, (ա)ցու, ություն:

Հյուսիս-Հյուսիսային

լեզու-լեզվական

հայր-հայրաբար

դրախտ-դրախտային

տոն-տոնական

նկարիչ-նկարչություն

մեղք-մեղավոր

հարսն-հարսնություն

քնն-քննական, քննություն

օտար-օտարություն, օտարական

բազում-բազմություն

բն-բնություն

հան-հանույթ

հաս-հասույթ

դր-դրույթ

շահ-շահույթ

պահ-պահածո, պահակ

7.Ա շարքի ածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրիր Բ շարքի բառերի հետ:

Ա. Անդր, հակ, արտ, նախ, ներ, ստոր, վեր.

Բ. դառնալ, նկարել, ճառել, ճաշ, վարտիք, գործել, գրել:

Անդրավարտիք, անդրադառնալ

Հակաճառել

Արտանկարել, արտագրել

Նախաճաշել

Ներգործել

Ստորագրել

Վերադառնալ, վերագրել

05.11.2024

Առաջադրանք գրքից

1.Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր ածանցավոր բառերով:

Պոչ ունեցող մի կենդանի էր գալիս: Պոչավոր մի կենդանի էր գալիս:

Չգիտեի, որ այդքան զորություն ունեցող հսկա ես: Չգիտեի, որ այդքան զորավոր հսկա ես:

Այդտեղ որսորդները երկու ոտք ունեցող զարմանալի կենդանի են տեսել: Այդտեղ որսորդները երկոտանի զարմանալի կենդանի են տեսել:

Երկրորդ անգամ հայտնվողը նույն ձին չէր, սրա պոչը մի քիչ երկար էր, գույնն էլ՝ մի քիչ դեղին: Երկրորդ անգամ հայտնվողը նույն ձին չէր, սրա պոչը երկարավուն էր, գույնն էլ՝ դեղնավուն:

Իբրև հայր՝ խրատում էր ու համոզում, որ ներող լինի:  Հայրաբար խրատում էր ու համոզում, որ ներող լինի:

Որպես մտերիմ՝  հորդորում էր, որ մի օր էլ տանը մնա: Մտերմորեն  հորդորում էր, որ մի օր էլ տանը մնա:

Եղբոր նման օգնում է ու հետևում, որ վատ բան չանես: Եղբայրաբար օգնում է ու հետևում, որ վատ բան չանես:

Թշնամու նման եք խոսում: Թշնամաբար եք խոսում:

Հարցը իր (յուր) ձևով լուծեց ու գնաց: Հարցը յուրովի լուծեց ու գնաց:

2.Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Խիտ սաղարթներ ունեցող, գեղեցիկ քանդակված, նուրբ ճաշակով, լեռնային աշխարհ, բարձր գագաթ ունեցող, թմբուկ խփել, սարսափ ազդող, ասֆալտով պատված, դանդաղ սահող, քաղաքին հատուկ

Խիտ սաղարթներ ունեցող — սաղարթախիտ

գեղեցիկ քանդակված — գեղաքանդակ

 նուրբ ճաշակով — նրբաճաշակ

լեռնային աշխարհշ- լեռնաշխարհ

բարձր գագաթ ունեցող -բարձրագագաթ

թմբուկ խփել — թմբկահարել

սարսափ ազդող — սարսափզդու

ասֆալտով պատված — ասֆալտապատ

դանդաղ սահող — դանդաղասահ

 քաղաքին հատուկ — քաղաքային

3.     Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Մինչև հիմա կարծում էին, աշխարհում ամենից բարձր ծառը Ամերիկայում աճող սեկվոյան է, նրա բարձրությունը երբեմն հարյուր մետրից էլ է անցնում: Բայց վերջերս Աֆրիկայում գտան հարյուր ութսունինը մետր բարձրություն ունեցող մի բաոբաբ’ սեկվոյայից մոտ երկու անգամ բարձր: Նրա բնի տրամագիծը 43,5 մետր է. կտրվածքի վրա ազատ կերպով կարող է տեղավորվել մեր ժամանակների մի շենք:

Մինչև հիմա կարծում էին, աշխարհում ամենաբարձր ծառը ամերիկյան սեկվոյան է, նրա բարձրությունը երբեմն հարյուր մետրից էլ է անցնում: Բայց վերջերս Աֆրիկայում գտան հարյուր ութսունինը մետր բարձրությամբ մի բաոբաբ’ սեկվոյայից մոտ կրկնակի բարձր: Նրա բնի տրամագիծը 43,5 մետր է. կտրվածքի վրա ազատ կերպով կարող է տեղավորվել ժամանակակից մի շենք:

4.Ընդգծված բառակապակցությունները փոխարինի՛ր բաղադրյալ բառերով:

Հայերի երկիրը հայտնի է որպես տուֆի ու բազալտի երկիր: Հրաբուխից առաջացող քարերի տեսակները շատ վաղ ժամանակներից օգտագործվել են որպես շինարարական նյութՏուֆով կառուցված եկեղեցիներ, կամուրջներ ու մեծ թվով ժամանակակից նոր կառուցված բաներ կան: Բազալտի ու տուֆի հետ մեր երկրից դուրս են հանվել բարձր որակ ունեցող մարմար, գրանիտ ու պեմզա:

Հայաստանը հայտնի է որպես տուֆի ու բազալտի երկիր: Հրաբուխից առաջացող քարատեսակները շատ վաղ ժամանակներից օգտագործվել են որպես շինանյութՏուֆապատ եկեղեցիներ, կամուրջներ ու մեծաթիվ ժամանակակից նորակառույց բաներ կան: Բազալտի ու տուֆի հետ մեր երկրից դուրս են հանվել բարձրորակ ունեցող մարմար, գրանիտ ու պեմզա:


5.Ընդգծված բաղադրյալ բառերը փոխարինի՛ր բառակապակցություններով:

Մարգարտահատիկները տարբեր մեծության են լինում: Աշխարհում ամենամեծը լոնդոնյան թանգարանի մեծահռչակ ութսունհինգ գրամանոց մարգարիտն է:

Համպարը թանկարժեք նյութ է, որը գործածվում է լավագույն օծանելիքների արտադրության մեջ: Դա սևավուն, քարանման նյութ է, որը միայն կաշալոտի աղիներում է լինում: Դա մեծ մասամբ հանում են տեգահար կաշալոտի աղիներից, բայց երբեմն ծովափին էլ կարող են գտնել:

Մարգարիտների ահատիկները տարբեր մեծության են լինում: Աշխարհում ամենից մեծը Լոնդոնում գտնվող թանգարանի մեծահռչակ ութսունհինգ գրամ ունեցող մարգարիտն է:

Համպարը թանկ գին ունեցող նյութ է, որը գործածվում է լավագույն օծանելիքների արտադրության մեջ: Դա սև գույն ունեցող, քարին նմանվող նյութ է, որը միայն կաշալոտի աղիներում է լինում: Դա մեծ մասամբ հանում են տեգով խոցված կաշալոտի աղիներից, բայց երբեմն ծովափին էլ կարող են գտնել:

November 3-7

Day 1

Book — Oxford word skills, check up page 33,34,35


Page 33

1 True or false? Write T or F.

Ø If you are overweight, you aren’t slim. — —T——

1 Average height means not tall and not short. — — T ——

2 Attractive and good-looking mean the same. ——T——

3 You can say a man is good-looking or beautiful. ——T——

4 If someone is fat, they are overweight. ——T——

5 The answer to ‘How much does he weigh?’ is ‘200 cms’. ——F——

6 ‘How tall are you?’ is correct. ——T——

7 It is polite to call someone fat and ugly. ——F——

8 Thin and slim mean the same, but thin is more positive. ——F——

2 Complete the dialogues. Don’t use the words in italics in your answer.

Ø Is he attractive? ~ Yes, he’s good-looking

1 She’s not tall or short, really. ~ No, she’s average ———height———.

2 Are the two brothers attractive? ~ Yes, they’re both ———beautiful————.

3 Is she quite thin? ~ Yes, she’s very ———slim————.

4 He’s about average weight. ~ Yes, he ———weight about ————75 kgs.

5 Is he overweight? ~ Yes, he’s a bit ————overweight ———.

6 Is she very attractive? ~ Yes, she’s ———attractive————.

Page 34

4 Cross out the adjective you don’t need.

Ø She’s got long, dark brown, black hair. (or She’s got long, dark brown, black hair.)

1 I’ve got medium-length, short, curly hair.

2 Her hair is short, blonde, light brown, and wavy.

3 My sister’s hair is short, long, and curly.

4 My brother’s got short, grey, black hair and a moustache. 😂

5 My father’s got a beard and long, wavy, straight hair.

Complete the questions. (You will write your answers in Exercise 6.)

ABOUT YOU

► Is your hair brown? Is it dark brown or light brown?      Yes, it’s dark brown.

1 Is your hair long, medium-length or short ?                      My hair is short.

2 What colour is it: blonde, black, dark brown or grey?     It is dark brown.

3 Is your hair straight, wavy, or curly?                             My hair is straigh.

4 Have you got a beard or a moustache?                         No, I haven’t got.

5 Have you got brown eyes?                             Yes, I have got brown eyes.

ABOUT YOU Write your answers to the questions in Exercise 5. Then, if possible, tell another person about yourself.

I’ve got long, dark hair and…

I’ve got short, dark brown and straight hair. I have not got a beard or a moustache. I have got brown eyes.

Page 35

7. Match 1-8 with a – i

> me (45) —d—                                       a.  elderly ✅

1. my wife (38) —b—                             b. in her late thirties✅

2. my son (6 months) —e—                  c. a teenager✅

3. my daughter (7)——i——                d. in my mid- forties ✅

4. my brother (47) ——h——              e. a baby✅

5. my nephew (14) ——c—-                 f. in her early sixties✅

6. my aunt (63) ——f——                     g. an adult✅

7. my father (79) ——a—-                    h. middle-aged✅

8. my niece (21) ——g—-                                  i. a child✅

⑧ ABOUT YOU Write the names of people in your family, or tell another student.

Ø a baby  Marcus (my sister’s son)

1 a young person —Armen (my brother)—

2 a middle-aged person—Armine (my grandmother 👵)—-

3 someone in his/her twenties —Hovik (my aunt’s son)—-

4 an elderly woman —Zarik (my father’s grandmother)—-

5 an elderly man —Levon (my father’s grandfather)—-

6 a baby —Liza (My uncle’s daughter)—

7 someone in his/her fifties —Paylak (My grandfather)—-

Page: 36-37 I can talk about character

Homework: Day 1 — Oxford word skills: p 36-37 do the rest at home

Day 2

Book- English in mind part 1, check up She lives in Washington, Page 26

Pages — Page 28,29 Study grammar during the class and start doing exercises

Homework: Day 2 — do the rest at home

October 28 — November 1

Day 2

Book — Oxford word skills, check up page 30 vocabulary and exercises.

Page: 32: I can describe parts of body

Homework: Day 2 — Oxford word skills: page 32 , ex 1, 2, 3

Page 32

Ex 1. True or false? Write T or F.

I’ve got two …

Ø Eyes       T

Ø Necks     F

1.    Noses    ——-

2.    Lips ———

3.    Ears   ——-

4.    Waists  ——

5.    Knees  ——-

6.    Shoulders  ———

7.    Backs  ———

8.    Thumbs  ———

9.    Hands  ——-

10.                 Wrists   ——-

11.                 Ankles  ——-

12.                 Heads ——-

13.                 Arms  ——-

14.                 Mouths  ——

  Ex 2. Which one is different? Circle it.

Ø

Finger   thumb   waists   hand

1.    Foot       wrist            toe            ankle

2.    Arm       hand           wrist            stomach

3.    Neck      ears            nose            lips

4.    Cheeks    finger        chin            hair

5.    Mouth     teeth        lips             shoulder

6.    Eyes         legs           knees         ankle

7.    Shoulder   chest       neck           bottom

  Ex 3. Complete the words.

Ø h  a  I  r

1.    c  —  —  n

2.    s  — — — — — h

3.    c  —  —  —  t

4.     t  —  —  —  h

5.     B  — —  k

6.     F  —  —  e

7.    N  —  —  e

8.     B  —  —  —  —  m

9.    Wa  — —  t

Նոյեմբերի 3 — 10

Առաջադրանք 1

  1. Սովորել պատմել:
  2. Ինչ գիտես Հարդագողի ճանապարհի մասին:

Հարդագողի ճանապարհը, դա Ծիր Կաթին համաստեղության, հայերեն անվանումն է։ Ըստ հայկական առասպելի, մի խիստ ձմեռ հայերի նախնի Վահագնը ասորիների նախնի Բարշամինից հարդ է գողացել, և երկնքում մասամբ երևացող Ծիր Կաթինը գողացած հարդի հետքն է։ 7-րդ դարի հայ մեծ աստղագետ, տոմարագետ և փիլիսոփա Անանիա Շիրակացու ընկալմամբ, Ծիր Կաթինը կամ Հարդագողի ճանապարհը անթիվ-անհամար աստղերի լույսը կուտակած հսկա լուսաշերտ է:

  1. Մի քանի նախադասությամբ ստորև ներկայացված հատվածը:

Եգիպտական բուրգերի գաղտնիքը մինչև հիմա գիտնականները չեն կարողացել պարզել։ Դրանք փարավոններ դամբարաններ են, որոնց մեջ կան գաղտնի սենյակներ։ Այդ սենյակների մի մասում գտնվում էին մահացած թագավորների գանձանոցները, իսկ մյուս մասը դատարկ էին։ Հնագետները պարզել են, որ բուրգերը 10.5 հազար տարեկան են։ Բուրգերից մեկում հայտնաբերվել էր տարորինակ թունել, որը ավելի շուտ փորված խողովակի էր նման։ Այդ տարօրինակ թունելը սկսվում էր փարավոնի գերեզմանից, իսկ ելքը դրսի կողմից էր։ Հին առասպելներից պարզվում է, որ առասպելական Սֆինքսը ոչ միայն գերեզմանատերի պահապանը է, այլև շատ հնարավոր է, որ հսկայական գանձարան լինի։ Հետազոտողները հաստատեցին, որ Սֆինքսի հիմքի տակ դատարկություն կա։ Գիտնականները հաշվել են, որ ամենամեծ բուրգի վրա 20 տարի աշխատել են հազարավոր որմնադիր-մասնագետներ և մի քանի հազար մարդ կատարել են տարբեր աշխատանքներ։ Բուրգի բարձրությունը 147 մետր է, մի կողմի լայնությունը՝ 230 մետր։ Շինարարության վրա օգտագործվել է 2.300.000 աղյուս՝ յուրաքանչյուրը մոտ 2.5 տոննա կշռով։ Շատ աղյուսներ բերվել են շինարարության վայր 800կմ հեռվից։

Մեխանիկական շարժում

Բնության մեջ մշտապես կատարվում են տեղափոխություններ: Փողոցներում շարժվում են մարդիկ և ավտոմեքենաները, երկնքում լողում են ամպերը, թռչում են թռչուններն ու ինքնաթիռները, ջրում լողում են ձկները։ Տեղափոխվելով մի տեղից մյուսը՝ մարմինները փոխում են իրենց դիրքը շրջապատի մարմինների նկատմամբ։ Հետևելով շարժվող մարմիններին` կարող ենք նկատել, որ դրանք ժամանակի ընթացքում փոխում են իրենց դիրքը շրջապատի մարմինների նկատմամբ, այսինքն` կատարում են որոշակի տեղափոխություն: Մարմինների այդպիսի տեղափոխությունն անվանում են մեխանիկական շարժում։

Մեխանիկական շարժումը որոշակի ժամանակահատվածում մարմնի դիրքի փոփոխությունն է այլ մարմինների նկատմամբ։

Գետում լողացող ձուկն իր դիրքը փոխում է ափի նկատմամբ, ցած ընկնող անձրևի կաթիլը՝ Երկրի մակերևույթի նկատմամբ, ցանկապատի վրա մագլցող կատուն՝ ցանկապատի նկատմամբ և այլն:

Դիտելով մեքենայի դիրքի փոփոխությունը ծառի կամ շենքի նկատմամբ՝ ասում ենք, որ մեքենան շարժվում է այդ մարմինների նկատմամբ։ Իհարկե, շարժվում են նաև ծառերն ու շենքերը։ Դրանք մասնակցում են Երկրի օրական պտույտին և Երկրի հետ պտտվում են նաև Արեգակի շուրջը։

Այն գիծը, որով շարժվում է մարմինը, կոչվում է շարժման հետագիծ։ Որոշ դեպքերում հետագիծը կարող է տեսանելի լինել, ինչպես օրինակ կավիճի հետքը գրատախտակին, այլ դեպքերում՝ ոչ, ինչպես օրինակ թռչող միջատինը: Ըստ հետագծի ձևի՝ շարժումները կարող են լինել ուղղագիծ կամ կորագիծ:

dvigenie-iloveimg-cropped.gif

Օրինակ

Կոր գծով են շարժվում կարուսելի նստարանը, ժամացույցի սլաքի ծայրը, Երկրի արհեստական արբանյակը, իսկ ուղիղ գծով՝ վերելակի խցիկը, ցած ընկնող քարը և այլն։

Շարժման արագություն

Մարմինները կարող են շարժվել հավասարաչափ կամ անհավասարաչափ։ 

Հավասարաչափ շարժման ժամանակ մարմինը ցանկացած հավասար ժամանակահատվածներում անցնում է հավասար ճանապարհահատվածներ։

Հավասարաչափ շարժում է կատարում օրինակ, նկարում պատկերված կաթոցիկը: Այդպիսի շարժում կարող են կատարել ինքնաթիռը, ավտոմեքենան, մարդը, գնացքը և այլն: Նրանց շարժումները միմյանցից տարբերվում են քանակապես. ավելի արագ են կամ դանդաղ: Մարմինների շարժումը քանակապես բնութագրող մեծությունը կոչվում է արագություն:

im23 (1).gif

Այսպիսի շարժման ժամանակ արագությունը անփոփոխ է և ցույց է տալիս միավոր ժամանակում մարմնի անցած ճանապարհը:

Արագությունը հավասար է մարմնի անցած S ճանապարհի և ծախսած t ժամանակամիջոցի հարաբերությանը:

V=St

Բնության մեջ և տեխնիկայում տեղի ունեցող շարժումների մեծ մասն անհավասարաչափ է:

im20.gif

Անհավասարաչափ կոչվում է այն շարժումը, որի դեպքում հավասար ժամանակահատվածներում մարմինը անցնում է անհավասար ճանապարհներ: 

Անհավասարաչափ շարժումը բնութագրվում է միջին արագությամբ:

Միջին արագությունը գտնելու համար անհրաժեշտ է մարմնի անցած ամբողջ ճանապարհը բաժանել ծախսված ամբողջ ժամանակի վրա:

Vմիջ.=Sլր.tլր.

Այս բանաձևում V–ն միջին արագությունն է, S-ը մարմնի անցած լրիվ ճանապարհն է, t-ն՝ այդ ճանապարհի վրա ծախսած ժամանակը։

Ավտոմեքենայում տեղադրված արագաչափը ցույց է տալիս մեքենայի արագությունը շարժման տվյալ պահին։ Այն կարող է մեծ կամ փոքր լինել մեքենայի միջին արագությունից, որոշ պահերին էլ՝ հավասար լինել միջին արագությանը։ Մարմնի արագությունը հավասար է զրոյի, եթե մարմինը գտնվում է դադարի վիճակում:

Արագությունը չափվում է մ/վսմ/վ, կմ/ժ և այլ միավորներով։

Եթե հայտնի է շարժման արագությունը, ապա կարելի է որոշել, թե ինչ ճանապարհ կանցնի մարմինը ցանկացած t ժամանակում S=V⋅t բանաձևով:

Արագությունը չափող սարքը կոչվում է արագաչափ:

179_2.jpg

Բնության մեջ մարմինները կարող են շարժվել տարբեր արագություններով:

Օրինակ

Արբանյակը Երկրի շուրջը պտտվում է մոտավորապես 8 կմ/վ արագությամբ, այսինքն` 1 վ-ում անցնում է 8 կմ ճանապարհ:

Մարդը հանգիստ քայլելիս շարժվում է միջինում 4,7 կմ/ժ արագությամբ:

Ցամաքային կենդանիներից ամենամեծ արագությունն ունի վագրակատուն, որը կարճ տարածության վրա զարգացնում է մինչև 100 կմ/ժ արագություն: Դանդաղաշարժ կենդանիներից են կրիան, խխունջը, որոնք շարժվում են համապատասխանաբար 5 սմ/վ և 1,4 մմ/վ արագություններով: 

Բնության մեջ ամենամեծ արագությամբ տարածվում է լույսը, որի արագությունը 300000 կմ/վ է, այսինքն` 1 վ-ում անցնում է 300000 կմ:

1. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը։

2. Ինչի՞ նկատմամբ է շարժվում գետում լողացող ձուկը:

3. Ինչո՞վ են իրարից տարբերվում շարժումները:

4. Ի՞նչ է ցույց տալիս արագությունը: Ի՞նչ միավորներով է այն չափվում:

03.11.2024

Լև Տոլստոյ «Պառավ Ձին»

Մեզանում Պիմեն անունով մի հի՜ն ծերունի մարդ կար։

Իննսուն տարեկան էր։ Պարապ-սարապ ապրում էր իր թոռան մոտ։ Մեջքը կռացած, փայտը ձեռին, ոտները դանդաղ քարշ տալով՝ ման էր գալի։ Բերանը անատամ, դեմքը կնճռոտած, իսկ ներքին շրթունքը դողդողում էր շարունակ։ Ման գալիս, խոսելիս շրթունքներով ծլըփացնում էր, ու անկարելի էր հասկանալ, թե ինչ է ասում։

Մենք չորս եղբայր էինք, չորսս էլ սիրում էինք ձի նստել, բայց նստելու հանգիստ ձի չունեինք։ Միայն մի պառավ ձիու էին թողնում նստենք, որի անունը Սևուկ էր։

Մի անգամ մայրիկս մեզ իրավունք տվեց ձի նստենք, ու ամենքս միասին ծառայի հետ գոմը վազեցինք։ Դարձյալ Սևուկը թամբեցին մեզ համար։ Առաջինը նստեց մեծ եղբայրս։ Քշեց կալը գնաց, պարտեզի չորս կողմովը պտտվեց, դեպի մեզ եկավ թե չէ, ձեն տվինք՝ հապա դե մի չափ գցի։ Նա սկսեց Սևուկին զարկել ոտներով, մտրակով, ու Սևուկը վազեց մեր կողքից։

Մեծից հետո մյուս եղբայրս նստեց։

Նա էլ երկար ման եկավ, նույնպես մտրակով քշեց Սևուկին ու չափ գցեց սարի տակից։ Դեռ էլի էր ուզում ման գալ, բայց երրորդ եղբայրս խնդրեց, որ շուտով թողնի իրեն։ Երրորդ եղբայրս քշեց և՛ դեպի կալը, և՛ պարտեզի չորս կողմով, և՛ գյուղի միջով ու արագությամբ բաց թողեց սարի տակից դեպի գոմը։ Երբ մեզ հասավ, Սևուկը հևում էր, իսկ շլինքն ու ազդրերը քրտնքից սևացել էին։ Հերթն ինձ եկավ։ Ես ուզում էի եղբայրներիս զարմացնեմ, ցույց տամ, թե ոնց եմ քշում։

Սկսեցի քշել Սևուկին բոլոր ուժով։ Բայց Սևուկը չէր ուզում գոմից հեռանա։ Ինչքան տվի, ինչ արի-չարի, տեղիցը չշարժվեց, հենց վախում էր ու ետ-ետ գնում։ Ես բարկացա ու ինչքան ուժ ունեի, սկսեցի զարկել մտրակով ու ոտներով։ Աշխատում էի զարկել էն տեղերին, որ ավելի ցավ են տալի։ Մտրակը կոտրեցի ու ձեռիս մնացած կտորով սկսեցի գլուխը ծեծել։ Բայց Սևուկը էլ չէր ուզում գնալ։ Այն ժամանակ ես ետ եկա, ծառային խնդրեցի, որ մի ավելի ամուր մտրակ տա։ Ծառան ասավ.
-Հերիք էր, ինչ քշեցիք, վեր եկեք, ինչո՞ւ եք տանջում անասունին։

Ես նեղացա.

— Ո՞նց թե, ես իսկի չեմ քշել։ Տես ինչպես չափ կգցեմ հիմի։ Դու միայն ինձ մի ավելի ամուր մտրակ տուր, ես սրան մի վառեմ։

Ծառան գլուխը թափ տվեց․

— Է՜հ, ախպեր, դուք խղճմտանք չունեք, դրան էլ ի՞նչ վառել կուզի։ Տեսեք, արդեն քսան տարեկան ձի է։ Տանջված անասուն է, հազիվ է շունչ քաշում։ Պառավել է, հասկանում եք, թե՞ չէ․ ա՛յ, Պիմենի պես պառավել է։ Մի՞թե կնստեիք Պիմենի մեջքին ու էդպես մտրակով կծեծեիք ուժիցը վեր, մի՞թե չէիք խղճահարվիլ։

Ես իսկույն հիշեցի Պիմենին և ականջ դրի ծառային։

Ձիուց իջա ու երբ մտիկ արի, թե ինչպես էին նրա քրտնած կողքերը բարձրանում ու ցածրանում, ինչպես էր պնչերով ծանր շունչ քաշում, հևում՝ մազթափ պոչը շարժելով, տեսա, որ վատ վիճակի մեջ էր։ Իսկ ես կարծել էի, թե նա էլ էր ինձ պես ուրախանում։ Այնպես մեղքս եկավ Սևուկը, այնպես մեղքս եկավ, որ սկսեցի քրտնած վիզը համբուրել, ներողություն .խնդրել, որ ծեծել եմ։ Այն օրվանից, ինչ մեծացել եմ, ես միշտ խղճում եմ ձիաներին ու, երբ տեսնում եմ նրանց չարչարելիս, հիշում եմ պառավ Սևուկին ու պառավ Պիմենին։

Առաջադրանք:
1. Անհասկանալի բառերը բառարանով բացատրի՛ր:

Կալ — հացահատիկը կալսելու տեղ


2. Նկարագրի՛ր Պիմեն ծերունուն և հիմնավորի՛ր նրա կերպարի անհրաժեշտությունը պատմվածքի մեջ։

Պիմեն ծերունին իննսուն տարեկան էր։ Նրա մեջքը կռացած էր, փայտը ձեռին, ոտները հազիվ քարշ տալով էր ման գալիս։ Բերանը անատամ էր, դեմքը կնճռոտված, ներքին շրթունքն էլ դողդողում էր։ Պիմեն ծերունու կեդպարի անրաժեշտությունը այն էր, որ իմանաք, ինչպես ծեր մարդու հետ ես վարվում, խնամում, սիրում, հոգ տանում, այնպես էլ պետք է վարվել ծեր կենդանու հետ։


3. Ընտրի՛ր այն մտքերը, որոնք արտահայտված են պատմվածքի գաղափարում:

  • Ձիերը վարելու համար են, և նրանք դրանից հաճույք են ստանում։
  • Մարդն ու կենդանին նույնը չեն, պետք չէ նրանց համեմատել։
  • Ծերությունը վերաբերում է և՛ կենդանիներին, և՛ մարդկանց։
  • Միշտ պետք է խղճով գործել։
  • Վարգը ձիու տարերքն է՝ երիտասա՞րդ է նա, թե՞ ծեր։
  • Ծեր կենդանին, ինչպես ծեր մարդը, հոգածության կարիք ունեն։

October 28-November 1

Day 1 

Book- English in mind part 1, Check your English

Pages – 25. Do the check up during the class

Unit 3 – She lives in Washington, 

1.    America’s First Lady

Michelle Obama is America’s first lady, the wife of the US President, Barack Obama. Millions see her on TV. What do you know about her? Where is she from? How does she live?

Michelle is from Chicago. She’s the daughter of Fraser and Marian Robinson. Her father is dead and Marian doesn’t live in Chicago any more. Marian is an important woman now — she is the grandmother of the US President’s children.

Now Michelle and her family live in Washington, in the White House. There are 132 rooms and 35 bathrooms — but Michelle and her family don’t — use them all!

The Obamas live with Michelle’s mother, their two daughters, Malia and Sasha, and their dog, Bo. Bo, a present to the girls from their father, is a Portuguese water dog.

Michelle is very busy. She works on important projects for the American people. She also helps her husband with his work and his official duties.

b) Read the article again and listen. Write T (true) or F (false). Correct the false statements.

1.Michelle Obama comes from England.  ——F——

2 Her mother is alive but her father isn’t. — — —T — —

3 Her mother’s name is Fraser. — — —F — —

4 Michelle lives in Chicago now. — — —F — —

5 There are two girls in the Obama family. — — T— — —

6. Michelle helps her husband with his work. — — T— — —

c)  What do you know about the President of the USA?

Page 26

Homework: Day 1 — English in mind : page 26, read and understand. ex B, C

Pages – 25. Do the check up during the class

1.    Grammar

a)    Write the words in the correct order.

1.    am/ I/ an/ town/ old/ from/ Turkey/ in

      I am from an old town in Turkey.

2.    Are/ friends/ great/ singers/ My

_____________________________

3.    Fantastic/ London/ a/ city/ is

_____________________________

4.    Really/ are/ restaurants/ Polish/ good

_____________________________

-3

b)    Complete the sentences with the words in the box.

   Are ,  Do,   don’t,   don’t,    isn’t,  Is,   aren’t

1.    Do you like football?

2.    My friend _________ like U2.

3.    ________ you from the USA?

4.    She ______ Swiss, she’s Italian.

5.    ________ your brothers like music?

6.    ________ Julia Roberts Australian?

7.    They _______ British, they’re American!

8.    My mother and father _______ like pop music!

-7

         c) Complete the questions with the question words in the box.

What,   Where,   Who,   How,   What

1.    A: What is this?

B: It’s a Brazilian flag.

2.    A: _____ old is your brother?

B: He’s 14.

3.    A: ______ is your English teacher?

B: Mrs Welch.

4.    A: ______are your name?

B: I’m Claire and this is Kate.

5.    A: _____ are you from?

B: I’m from Poland.

-4

        2. Vocabulary

a) Write the countries.

1. M  E  X  I  C  O

2. B — — — — — M

3. B — — — — — N

4. I — — — Y

5. P — — — — D

6. T — — — — Y

7. J — — — N

8. C — — — — A

-7

b) Write the nationalities for people from the countries in Exercise 2a.

1. Mexican

2. ————

3. ———-

4. ————

5. ———

6. ———-

7. ————

8. —————

-7

c) Underline the correct adjective in each sentence.

     1. I like this book. It’s awful / great.

      2. A: Do you like Paris?

         B: Yes, it’s a fantastic / terrible city.

      3.A: This film is not very good.

         B: Yes, you’re right. It’s awful / fantastic.

       4.We don’t like the pizza. It’s great / terrible.

-3

Total score —31        Very good             OK  Not very good
Grammar10 -14 7 — 9Less than 7
Vocabulary 12 — 17 9 — 11Less than 9

28.10-01.11.2024

1 УРОК

1.Прочитайте рассказ. Скажите, почему он называется

«Обыкновенный человек».

ОБЫКНОВЕННЫЙ ЧЕЛОВЕК

В жаркой, сухой степи коло՛дец. Возле колодца дом. Здесь живут дед с

внуком.

У колодца на длинной верёвке ведро. Идут, едут люди — заворачивают к

колодцу, пьют воду, благодарят деда.

Однажды ведро оторвалось и упало в глубокий колодец. Нечем воды

достать и напиться

На другой день утром подъезжает к дедову колодцу мужик. В теле՛ге у

него ведро. Мужик посмотрел на колодец, глянул на деда с внуком и поехал

дальше.

-Что это за человек? — спросил внук деда.

-Это не человек, — ответил дед.

В полдень проезжает мимо колодца другой человек. Он достал из телеги

ведро, привязал к верёвке, достал воды и напился сам, дал напиться деду и

внуку, забрал ведро и поехал дальше.

-Что это за человек? — спросил внук деда

-И это ещё не человек, — ответил дед

Вечером остановился у колодца третий проезжий. Он достал из телеги

ведро, привязал к верёвке, набрал воды, напился, поблагодарил и поехал, а

ведро оставил привязанным у колодца.

-А это что за человек? — спросил внук.

— Обыкновенный, — ответил дед.

По В. Сухомлинскому

2. Ответьте на вопросы.

1.     Где жили дед с внуком?  Дед с внуком живут возле колодца.

2. Почему люди заворачивали к их дому?  Люди  заворачивали к их дому, чтобы

 пить воду.

3. Что случилось с ведром? Ведро оторвалось и упало в глубокий колодец.

            4. Как вели себя люди, которые подъезжали к колодцу? Один мужик посмотрел на колодец, глянул на деда с внуком и поехал дальше, несмотря на то, что у него было ведро. Другой человек достал из телеги ведро, привязал к верёвке, достал воды и напился сам, дал напиться деду и

внуку, забрал ведро и поехал дальше. Третий проезжий достал из телеги ведро, привязал к верёвке, набрал воды, напился, поблагодарил и поехал, а ведро оставил привязанным у колодца.

5 . Как вы думаете, кого можно назвать настоящим человеком? Настоящим человеком можно назвать третьего человека.

  3.Приходилось ли вам слышать выражение «идти на компромисс»?

Прочитайте текст и скажите, что означает это выражение.

КОМПРОМИСС

Компромисс часто вызывает споры. Не все правильно понимают, что

это такое. Иногда компромисс считают слабостью характера. В наше время

главными героями фильмов часто становятся сильные люди, которые

берут, что хотят, и не идут на компромиссы. Сильный должен диктовать

свою волю, а умение идти на компромисс – это для слабых. Такие взгляды

приводят к проблемам в семьях, к трудностям на работе и становятся

причиной многих опасных ситуаций в реальной жизни.

Умение идти на компромиссы – это не слабость, не отступление перед

трудностями. Это совместный поиск возможного решения. На компромисс

всегда идут две стороны.

По материалам интернета

1.Как надо решать спорные вопросы с людьми? Вспомните рассказы,

которые вы проходили на уроках по этой теме. Как вы думаете, всегда

ли нужно идти на компромисс?

2.Напишите небольшое сочинение (5-6 предложений) на тему: Жить

среди людей трудно, но жить без людей просто невозможно.

Жить среди людей сложно, потому что разные люди по-разному думают о разных вопросах. Людям приходится идти на компромисс друг с другом, а это сложно. Но жить с другими людьми интереснее и веселее. Без людей жить просто невозможно, потому что быть одному скучно и грустно. Когда человек сталкивается с трудностями, то ему могут помочь другие люди.

3. Что нового вы узнали на уроках по этой теме? Чему научились?

Какие рассказы по пройденной теме вам запомнились, какие

понравились больше всего? Почему? Легко ли жить среди людей?

Говорят, что вести себя с другими людьми надо так, как вы бы хотели,

чтобы они вели себя с вами. Согласны ли вы с этими словами? Что

значит уметь идти друг другу навстречу?