- Գյումրու, մեր այցելած վայրերի մասին տեղեկություններ։
Այցելել ենք Մհեր Մկրտչյանի անվան թանգարան։
Թանգարանը կառուցվել է Գյումրիի քաղաքապետարանի նախաձեռնությամբ։
Թանգարանը լուսաբանում է մեծանուն արվեստագետի կյանքն ու գործը։ Թանգարանի գործունեության նպատակն է այցելուներին մոտիկից ծանոթացնել հայ մեծ դերասան Ֆրունզիկ (Մհեր) Մկրտչյանի կյանքին ու ստեղծագործությանը։ Հետևողականորեն շարունակվում է պրպտումներն ու հավաքագրումը Մհեր Մկրտչյանինվերաբերվող նյութերով՝ թանգարանային ֆոնդը հարստացնելու ուղղությամբ։ Այստեղ կարելի է տեսնել մեծ դերասանի պարգևներն ու նվերները, նրա մասին պատմող լուսանկարներ, գրքեր, անձնական իրեր։
Այցելել ենք Ասլամազյան քույրերի պատկերասրահ։
Պատկերասրահը գտնվում է Գյումրու կենտրոնական հրապարակում, այն կառուցվել է 1880 թվականին մեծահարուստ վաճառականներ, հայտնի գյումրեցի ընտանիքի Քեշիշովների կողմից՝ որպես իրենց բնակարան։ Պատկերասրահի շենքը 19 –րդ դարի Ալեքսանդրապոլյան քաղաքաշինության ճարտարապետության վառ օրինակ է, իր մեջ ներառելով այն ժամանակվա եվրոպական և ավանդական հայկական ճարտարապետությանտարրերը, ձևավորել է Գյումրուն բնորոշ սև տուֆով շարվածք ունեցող քաղաքի յուրահատուկ դիմագիծը՝ ներքին շքեղ բակով և փայտյա պատշգամբով։ Պատկերասրահի շենքը իր 136 տարիների ընթացքում երկու անգամ ենթարկվել է հզոր փորձությունների՝ Գյումրիում տեղի ունեցող աղետալի երկրաշարժերի (1926, 1988), որոնցիցհետո այն վերականգնվել է և վերաբացվել։
Այցելել ենք «Վառեմ-մարեմ» արվեստանոց։
Բոլոր ցանկացողները կարող են այստեղ բացահայտել կավագործության գաղտնիքները, իսկ գյումրեցի արվեստագետները` վաճառել իրենց պատրաստած հուշանվերները: Բոլորովին վերջերս էլ նոր բիզնես գաղափար է կյանքի կոչվել՝ բացվել է սուրճի պատուհանը, որտեղ ոչ թե սուրճ է վաճառվում, այլ սուրճի բաժակ՝այցելուի դիմանկարով:
Այստեղ նաև կավագործության վարպետության դասեր են անցկացվում։ Այդ ժամերին մի քիչ նեղվածք է լինում, բայց ոչ ոք չի նեղվում դրանից. շատերի համար կավագործությունը ոչ միայն հոբբի, այլև թերապիա է դարձել:
3.Գյումրու բարբառ:
Լեննագանցին շուկայից երբեք ոչինչ չի գնի, եթե իրեն հանդիպածմիրգ-բանջարեղենը ղայդին չէղան.
«Ընձի պիջիկ—միջիկ բաներ մի տվեք», – կասի լեննագանցին:
Շուկայից տուն ճամփին լեննագանցի պապան հաստատ զանգ կստանա.
«Ղայֆեն պրծել է»,- կասի կինը:
«Հետդ խորոզ բեր, հետդ ձուտ բեր, հետդ բաթաթ բեր…»,- կասեն էրեխեքը:
«Էդ խորոզն ըդպես խաձելով մի կերեք»,- կասի լեննաԳանցի տիկինը… «բգիցքիբարի էղեք»,-կավելացնի լեննագանցի պապան:
Եթե լեննագանցի ամուսինը թեյը քաղցր չի սիրում, ուրեմն լեննագանցի տիկինը գիտի, որթեյի մեջ «մենակ մե նայսեմ պիսոկ» կարող է ավելացնել, որ հանկարծ շարբաթ չդառնա: Ճաշն էլ ո՛չ աղի, ո՛չ էլ ալնի պետք է լինի:
Իսկական գյումրեցու ընտանիքում հացը երբեք չեն կտրում, հացը ջարդում են:
«Սեղանը դրել եմ, մնաց հացը ջարդեմ»,- կասի լեննագանցի տիկինը:
«Չախլամեն չմոռանաս»,- կավելացնի ամուսինը:
Իսկական լեննագանցու ընտանիքում հացից երբեք չեն խռովում, եթե անգամ 5 րոպե առաջիրար ուժեղ նեղացրած լինեն: Լեննագանցու ընտանիքում հաց ուտելն ամենաիսկականծիսակարգ է, որի մասնակիցը պետք է դառնան ընտանիքի բոլոր անդամները՝ պզդիգիցմեծ:
Բառերի բացատրություններ
Կարմիր տակ՝ կարմիր բազուկ
Թազա՝ նոր
Լագյան՝ խորը կաթսա
Եքա՝ մեծ
Ղազան՝ մեծ աման
Անոթի՝ սոված
Ցվետնո՝ ծաղկակաղամբ
Կագալ՝ ընկույզ
Տերաղոթի՝ սամիթ
Ղմի՝ շուշան
Ճավ՝ բազուկի տերև
Ղայդին՝ նորմալ
Պիջիկ՝ փոքր
Ղայֆա՝ սուրճ
Խորոզ՝ շաքարաքլոր
Ձուտ՝ ծամոն
Բաթաթ՝ արևածաղիկ
Խաձել՝ կծել
Բգից քիբարի լինել՝ շատակեր չլինել
Մե նայսեմ՝ մի քիչ
Շարբաթ՝ քաղցր
Ալնի՝ առանց աղի
Չախլամա՝ թան
Պզդիգ՝ փոքր
